• نویسنده: فیروزه آقامحمدی

عام‌ترین تعریفی که از شهر ارائه گردیده است، این است که آن را مکان گروهی انسان‌ها و محل فعالیت آنها می‌دانند. طبق این نظر، شهر فقط ساختمان نیست بلکه مکان انسان‌ها، گروه‌ها، سازمان‌های اجتماعی، طبقات، خانواده‌ها و غیره است. در اکثر تعاریف، مفهوم شهر با توجه به سه جنبهٔ اساسی مطرح می‌گردد:
● گروه‌ها و طبقاتی که در شهر زندگی می‌کنند.
● سابقه و قدمت شهر که معرف تمدن انسانی است.
● شیوهٔ سکونت که برگرفته از فرهنگ شهروندان است.
با توجه به مفاهیم فوق تأثیر شهر بر ساختارهای مختلف انسانی از جمله ساختار اجتماعی و فرهنگی و به تبع آن ادبیات مشهود و مشخص است. شهر از بن‌مایه‌های اصلی ادبیات مدرنیستی است. رمان‌ها و اشعار زیادی وجود دارند که به چگونگی ایجاد ترس، هیجان، بیگانگی، گمنامی و سردرگمی در انسان‌ها می‌پردازند.
یکی از نمونه‌های درخشان در این مورد کتاب بینوایان نوشتهٔ ویکتورهوگو است که اولین بار در سال ۱۸۶۲ منتشر شد و به عنوان یکی از بزرگ‌ترین رمان‌های قرن نوزدهم شناخته می‌شود. رمان از آغاز شورش ژوئن در پاریس سال ۱۸۱۵ تا به ثمر رسیدن آن در سال ۱۸۳۲ زندگی شخصیت‌های مختلف به ویژه زندانی آزاد شده‌ای به نام ژان والژان را روایت می‌کند. این رمان ماهیت قانون، تاریخ فرانسه، معماری و طراحی شهری پاریس، سیاست، مذهب، فلسفهٔ اخلاق و سایر جنبه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی فرانسه را به دقت شرح می‌دهد.